Sebze Zararlısı Danaburnu

Vücut kadife gibi kısa tüylerle kaplıdır, renk kızılım tırak kahverengi veya kirli koyu esmerdir. Baş ileri uzanmıştır. Antenler kısa ve kuvvetli ve uzunluğu pronotumdan biraz fazladır. Ağız parçalan çiğneyicidir. Gözler yanda bulunur ve iyi gelişmemiştir. Pronotum büyük, bir nevi oval kalkan şeklinde ve üzeri kadife gibi tüylerle kaplıdır. Abdomen ve ucundaki cercus'lar uzundur, Ovipositor yoktur. Ön bacak toprağı kazmak için özel bir şekil almıştır. Femur tibia ve tarsus kısa, kalın, kuvvetli bir yapıya sahiptir. Tibia üzerinde kazma işini kolaylaştıracak diş gibi sert 4 - 5 çıkıntı bulunmaktadır. Üst kanatlar kısadır. Alt kanatlar iyi gelişmiştir. Uçma görevi yaparlar fakat uzunlukları abdomen sonuna kadar ulaşmaz, üst kanattaki damar düzeni ile erkek ve dişiler birbirinden ayrılır. Ses alma organı tam gelişmemiştir, ancak erkekte ses çıkarma organı vardır. Vücut uzunluğu 40-60 mm, pronotum 14-17 mm, kanat 14-20 mm 'dir.

Gündüzleri ön bacakları ile açtıkları galerilerde yaşarlar. Bazen toprak yüzüne de çıkarlar. Sıcak yaz geceleri aktiftirler, erkek ve dişiler uzun mesafelere uçarlar. Genellikle yaşama yeri olarak, galeri açmaya uygun olan kültüre alınmış, nemli, bol humuslu, killi kumlu toprakları seçerler. Mayısta çiftleşen dişiler yumurtalarını, topraktan 10 - 20 cm, bazen daha derinde hazırladıkları yuvalara bırakırlar. Yuvalar galerinin sonunda ve bir tavuk yumurtası büyüklüğündedir. Buraya 200 - 300 kadar yumurta bırakırlar. Sıcak topraklarda yumurtaların kuluçka süresi 2-3 hafta kadardır. Yumurtadan çıkan nimfler birkaç hafta gruplar halinde bu yuvalar içinde kalırlar. Sonbahara kadar 2 deri değiştiren nimfler 3. dönem nimf halinde kışı toprak altında geçirirler. Soğuktan korunmak için toprağın derinliklerine de inebilirler. İlkbahar sonlarında ve yazın deri değiştirmeye devam ederler ve toplam 5 gömlek değiştirdikten sonra ekim ayında ergin olurlar. Böylece nimflerin gelişme süresi 1.5 yıla yaklaşmaktadır. Genç erginler ancak gelecek senenin ilkbaharında çiftleşip yumurta bırakırlar. Bir dişinin belirli periyotlarla toplam 500 kadar yumurta koyduğu tahmin edilmektedir. Erginler bazen bir motor gürültüsü veya ışık tarafından cezp edilirler.

Yaşayış :
Ergin ve nimfleri toprak içinde galeri açarak ilerlerken rastladıkları her tür bitkinin kökleri ve yumrularını yerler. Özellikle yeni dikilmiş veya yeni çimlenmiş sebze fidelerinin köklerini keserek kurumalarına neden olur ve yumrulu sebzelerin de toprak altında bulunan yumrularını kemirerek zarar verirler. Danaburnu yoğunluğu yüksek olduğu zaman bitkilerde büyük ölçüde zarar meydana gelmektedir.

Tüm ülkede oldukça yaygındır.

Kültürel Önlemler :
Küçük bahçeler (mümkün olduğu takdirde) göllenecek şekilde su altında bırakılarak, Danaburnu nimf ve erginleri öldürülebilir. Veya zararlı, gübreli ve sıcak toprakları sevdiğinden, bahçenin uygun yerlerine yaz sonuna doğru gübre kümeleri bırakılır. İlkbahar başlarında burada toplanan nimf ve erginler öldürülür. Toprağın iyi ve zamanında işlenmesiyle de zararlının toprak altında bulunan yumurta, nimf ve erginleri yok edilebilir.

Kimyasal Mücadele :
Zehirli yem hazırlamak için cetvelde verilen ilaçlardan herhangi biri önce kepek ile kuru kuruya karıştırılır, sonra içinde şeker eritilmiş su ile yavaş yavaş nemlendirilir. Nemlendirme derecesi kepeğin sünger haline gelmesiyle ayarlanır. Bu hazırlanan zehirli yem akşam üzeri, bahçe sulandıktan sonra, bitki diplerine gelecek şekilde, dekara 8 kg hesabı ile atılır.

İlaçlama Zamanı :
Çeşitli kültür bitkilerinde ayırım yapmadan beslenmeleri, çoğalma ve canlı kalma güçlerinin yüksek olması, bulundukları yerde mutlaka zarar yapmaları nedeniyle yoğunluklarına bakılmaksızın mücadeleye geçmelidir. Bir yerde bulunup bulunmadıkları; yenik bitki, galeri sayısı, nemli toprakların 1 cm altındaki yüzeysel kazı izlerinin incelenmesi ile anlaşılabilir.

Yurdumuzun mikro klima özelliğine sahip yörelerinde erken ilkbahardan ekim ayı sonuna kadar mücadele yapılabilir. Diğer bölgeler için bu süre 20-30 gün daha kısaltılabilir. İlaç Detayları :
Etken Madde Formülasyon Miktar
Chlorpyrifos Ethyl %25 WP 400 g/10 kg kepeğe
Endosulfan %32,9 WP 100 g/10 kg kepeğe
Endosulfan %5 TOZ 500 g/10 kg kepeğe
Parathion Methyl 360 g/l EC 100 ml/10 kg kepeğe
Trichlorfon %80 SP 250 g/10 kg kepeğe
Trichlorfon %80 SP 250 g/10 kg kepeğe